Nieodkryte Bałkany: Macedonia Północna – co warto zobaczyć?

Strona główna Blog Miejsca Niszowe podróże Nieodkryte Bałkany: Macedonia Północna – co warto zobaczyć?

Macedonia Północna to wciąż nieodkryta turystycznie kraina – jedno z najrzadziej odwiedzanych państw w Europie. Tymczasem jest esencją, tak lubianych przez Polaków, Bałkanów. Doświadczysz tu dziewiczej natury: dzikich gór, krystalicznie czystych rzek i jezior. Zabytki architektury, wpisane na listę UNESCO, mieszają się z architektonicznym brutalizmem czasów socjalizmu i gigantomanią. Przenikają się też różnorodne kultury – wschód z zachodem, chrześcijaństwo z prawosławiem i islamem. Poznaj niedoceniony kierunek, jakim jest Północna Macedonia. Co warto zobaczyć na miejscu?

Macedonia Północna – atrakcje i mapa turystyczna kraju słońca, wina i pereł

Gdzie leży Macedonia Północna? W południowo-wschodniej Europie, na samym środku Półwyspu Bałkańskiego. Państwo o owalnym kształcie graniczy z Albanią, Grecją, Bułgarią, Serbią i Kosowem. Choć nie ma dostępu do morza, to w niczym ta okoliczność nie umniejsza jego przyrodniczym walorom. Macedońskie krajobrazy szczycą się pięknem dzikiej natury. Zachwycające formacje górskie, krystalicznie czyste jeziora, wszechobecna malownicza zieleń – zwiedzanie Macedonii Północnej przypomina wizytę w przyrodniczym raju. Widoki zapierają dech w piersiach nawet tym, którzy zwiedzili pozostałą część Bałkanów wzdłuż i wszerz.

Atrakcje w Macedonii Północnej to również architektura. A z tą bywa kontrowersyjnie… Zabytki architektury odzwierciedlają barwną przeszłość kraju. Stąd meczety z czasów otomańskich mieszają się z budowlami z czasów komunizmu. Jedne imponują kunsztem, drugie kolą w oczy gigantomanią. Jedno jest pewne – robią wrażenie na odwiedzających! Do tego, wyrastające jak grzyby po deszczu, pomniki w stolicy. Amatorzy fotografii ulicznej nie mogą narzekać na brak inspiracji.

Macedonia Północna to gratka nie tylko dla miłośników przyrody i zabytków. Jeśli w podróżach poszukujesz doświadczeń, daj się przeniknąć lokalnej kulturze Macedończyków. Otwórz się na relacje z mieszkańcami, odstaw przewodnik turystyczny, nasiąknij miejscem, w którym się znajdujesz. I również takie atrakcje turystyczne przedstawimy w tym artykule. W końcu filozofia slow travel oznacza między innymi poznawanie odległych kultur.

Więcej o takim sposobie podróżowania przeczytasz w krótkiej historii: Relacje zamiast przewodnika turystycznego? O doświadczaniu w podróży.

Macedonia Północna to bardzo kompaktowa atrakcja. Ten kameralny zakątek na Ziemi jest skondensowaną atrakcją turystyczną. Powierzchnią zbliżony do przeciętnego województwa w Polsce. Czy to znaczy, że ma niewiele do zaoferowania? A wycieczka do Macedonii Północnej to zaledwie kilka dni atrakcji? Wręcz przeciwnie. Poznaj ułamek atrakcji, które czekają na Ciebie w sercu Bałkanów.

Co warto zobaczyć w Macedonii Północnej? Skopje – stolica pełna eklektyzmu

Skopje to macedońskie miasto nazywane „jedyną taką stolicą w Europie”. Na własne oczy przekonasz się, że to wybuchowa mieszanka stylów z różnych epok. A ta historia nabrała tempa w roku 1963, kiedy to w wyniku trzęsienia ziemi zniszczone zostało aż 70% zabudowań miasta. Od tamtej pory Skopje jest nieustannie rozbudowywane. Do odbudowy miasta nie brakowało chętnych z różnych zakątków świata. Zwycięzcami konkursu zostało dwóch Polaków. Stworzyli projekt na miarę tamtych czasów, zachłystując się kanciastym brutalizmem.

Historycznie Skopje było pod rządami Rzymian, Serbów i Ottomanów. Również te wpływy zauważysz w stolicy Macedonii Północnej, odwiedzając chociażby stare meczety czy turecką dzielnicę handlową (Czarsija).

O zawrót głowy przyprawia też ilość mostów, rzeźb i pomników. Te ostatnie znajdziesz nawet w ulicznych zakamarkach. Najsłynniejszym pomnikiem w całej Macedonii Północnej jest niemal 15-metrowy „wojownik na koniu”. Pomnik ten przypomina Aleksandra Wielkiego na swoim ukochanym Bucefale. Macedończycy czują się zasymilowani z potomkami władcy, co od lat jest kością niezgody między nimi a Grekami. Historyczny spór na tej linii zwieńczyła w 2019 roku zmiana nazwy państwa Macedonia na Macedonię Północną.

Chcesz dowiedzieć się więcej o bałkańskiej stolicy i oglądnąć zdjęcia? Zajrzyj do artykułu: Skopje w Macedonii Północnej – wielokulturowy plener fotograficzny.

Shuto Orizari (Szutka) – romska dzielnica Skopje

Nie musisz opuszczać Skopje, aby przenieść się do innej rzeczywistości. I to jakiej! Kadrów rodem z filmów Kusturicy doświadczysz na północy Skopje, w Shuto Orizari – romskiej dzielnicy zwanej Szutką. To prawdopodobnie największy ośrodek Romów w Europie. W Szutce mieszka około 20 tysięcy ludzi.

Zobacz fotorelację: Fotografia uliczna w Skopje – stolicy Macedonii Północnej

Po trzęsieniu ziemi Romowie otrzymali od państwa ziemię, która wcześniej była polem ryżowym. Tam, dosłownie z niczego, zbudowali swoje domy. I choć Szutka może tymczasowym gościom przypominać slumsy, to Romowie cenią sobie wolność i skromne warunki życia. Po dłuższym czasie dostrzeżesz tam swoisty ład i porządek. Lokalny krajobraz dostosowany jest do potrzeb mieszkańców, a pojęcie „recykling” nabiera w Szutce nowego znaczenia.

W Szutce mieszkają również zamożni Romowie. Pośród domów z dykty wyrastają wielopiętrowe wille i pałace z fontannami. Ich właściciele rządzą Szutką…

Szutka to „państwo w państwie” – Romowie mają tam swoje szkoły, meczety, cerkwie i kościoły, a ich język jest oficjalnym językiem w Shuto Orizari.

Zobacz zdjęcia ze zbiorów Soul Travel: Szutka – czyli żart? Shuto Orizari – romska dzielnica Skopje.

Malownicza Macedonia Północna – zwiedzanie Kanionu Matka

Niedaleko Skopje, około 15 km, znajduje się jeden z najbardziej malowniczych zakątków Macedonii Północnej. Idealny na godzinny rejs łódką lub przepłynięcie kajakiem. Kanion Matka wręcz kipi pięknem natury. Znajduje się wokół jeziora Matka, które jest największym sztucznym jeziorem w kraju.

Inną atrakcją w Kanionie jest jaskinia Vrelo (Wreło) – jedna z największych podwodnych jaskiń na świecie. Aktualny rekord nurkowania należy do Polaka, Krzysztofa Starnawskiego, i wynosi 240 metrów. Zwiedzać jaskinię można również od strony naziemnej, zachwycając się licznymi stalaktytami i stalagmitami.

Zwiedzanie Kanionu Matka to również wycieczki po kilku średniowiecznych klasztorach i piesze wędrówki po wielu wzgórzach.

Przyrodnicze atrakcje Macedonii Północnej – Jezioro Ochrydzkie

To obowiązkowy punkt podczas zwiedzania Macedonii Północnej – Jezioro Ochrydzkie i leżące nad jego brzegiem miasteczko, Ochryda. Ten zbiornik wodny jest jednym z najstarszych i najgłębszych jezior w Europie. Turyści latem szukają w nim orzeźwienia. Jezioro zachwyca krystalicznie czystą wodą i jej błękitnym kolorem.

Jednak to wcale nie Jezioro Ochrydzkie jest największym magnesem na turystów w Macedonii Północnej. Ochryda i jej okolice bronią się też zabytkami, kulturą i tradycjami kulinarnymi.

Więcej o tradycyjnych potrawach, dowiesz się z artykułu: Co zjeść w Macedonii? 10 przysmaków kuchni macedońskiej.

Perły ochrydzkie – oryginalna pamiątka z wizyty w Ochrydzie

Ochryda słynie przede wszystkim z osobliwej biżuterii… Angielska królowa, Elżbieta II, nosi perły ochrydzkie. To pożądana ozdoba, choć wcale nie są to perły naturalne. Oryginały produkuje zaledwie parę rodzin w Ochrydzie – słynne klany Talevi i Filevi. Reszta to falsyfikaty, najczęściej chińskie „odpowiedniki”.

Jak wytwarzane są perły ochrydzkie? Tego nie wie nikt. Jedna z teorii głosi, że powstają z ości endemicznych ryb plashica. Druga, że ze świecącej łuski tej ryby. Tajemnica produkcji pereł jest pilnie strzeżona i przekazywana z pokolenia na pokolenie tylko męskim potomkom.

Zanurz się w macedońskiej kulturze! Galičnik i słynna Galička Svadba

Galičnik to urokliwa górska wioska. Jest w regionie jedną z dwóch największych i najstarszych wiosek grupy etnicznej Mijaków. Galičnik ma dobrze zachowaną tradycyjną architekturę, w tym amfiteatr na rynku wiejskim. Słynie z otaczającego górskiego krajobrazu i rezerwatu przyrody. To tam odbywa się Galička Svadba – najbardziej mistyczny festiwal w Macedonii Północnej. Polega on na kilkudniowych, uroczystych obchodach tradycyjnych zaślubin. Na bogato – z bogactwem obrzędów, pochodami, setkami gości, królewską ucztą, tańcami do rana, salwami z karabinów, trąbkami, puzonami… Jednym słowem – huczne bałkańskie wesele!

Ta macedońska tradycja zaczęła wymierać. Z tego względu Ministerstwo Kultury Macedonii opłaca Galičką Svadbę i rozpisuje coroczny konkurs na parę młodą. W festiwalu biorą udział goście z całej Macedonii Północnej i garstka przyjezdnych. Soul Travel, za sprawą naszej znawczyni regionu Barbary Oliwy-Chary, ma wyjątkową możliwość uczestniczenia w obchodach wesela. Również w tym roku zabieramy tam kameralną grupę. To unikalna okazja na zanurzenie się w macedońską kulturę. Dołączysz? Dla grupki przyjaciół mamy niższe ceny.

Ale najpierw oglądnij fotorelacje z poprzednich wypraw: Tradycyjne zaślubiny (Galička Svadba) i Najbardziej mistyczny festiwal w Macedonii Północnej.

Miasto Bitola – antyczne ruiny i gwar na tureckim bazarze

Bitola jest miastem jeszcze starszym od Ochrydy. Styl życia w Bitoli i jej architektura są zupełnie inne od tych ochrydzkich. Uświadczysz w niej pozostałości po antycznym mieście Heraklea Linkestis, na przykład fragmentów twierdzy i teatru.

Nasiąkniesz macedońską kulturą i wyłapiesz barwne uliczne kadry na tureckim bazarze (Stara Čaršija). Kupisz tam dosłownie wszystko – od warzyw i owoców po zwierzęta i części do traktorów. Jak to bywa na bazarach, panuje niesamowita atmosfera zgiełku, targujących się ludzi, mieszają się przeróżne zapachy i kolory.

Do pozostałych atrakcji Bitoli należą:

• ulica-deptak Širok Sokak
• meczet Haydar Kadiego
• cerkiew św. Dymitra, wieża zegarowa

Prilep – cuda architektury sakralnej

To małe, urocze miasteczko, które przyciąga miłośników architektury sakralnej. Region wokół Prilepu jest znany z uprawy tytoniu. Za miastem rozciągają się ogromne uprawy. Jest kilka fabryk, ale również mieszkańcy suszą tytoń przy swoich domach.

Będąc tam warto zobaczyć m.in. Monaster św. Michała Archanioła – prawosławny męski klasztor. Jest to jeden z najważniejszych zabytków architektury sakralnej w Macedonii Północnej i centrów kultowych Macedońskiego Kościoła Prawosławnego.

Innym punktem wartym uwagi w Prilepie jest warownia  (Wież Marka), położona na niespełna 200-metrowym wzgórzu. To największa średniowieczna twierdza na Bałkanach. Odkryto tam pozostałości osadnictwa od epoki brązu.

Kruševo – kameralne miasteczko bałkańskiego Presleya i niezwykły pomnik

Między Skopje a Jeziorem Ochrydzkim znajduje się Kruševo (Kruszewo). Małe miasteczko ukryte głęboko w górach. Kryje wiele historii. Sto lat temu w Kruszewie miała miejsce pierwsza rewolucja macedońska przeciwko Turkom otomańskim.

Inna historia związana jest z macedońskim piosenkarzem i muzykiem. Kruszewo to rodzinne miasto Toše Proeskiego (bałkańskiego Elvisa Presleya), który zginął młodo w wypadku samochodowym, a po jego śmierci ogłoszono narodową żałobę. Turyści chętnie zwiedzają dom pamięci muzyka.

W Kruszewie znajduje się futurystyczne Makedonium (pomnik Ilinden), upamiętniające wydarzenia związane z dążeniem Macedonii do niepodległości. Pomnik, okrzyknięty jednym z dziesięciu najbardziej wyjątkowych budowli architektonicznych, widoczny jest z większości punktów widokowych w miasteczku. Niektórzy twierdzą, że Makedonium przypomina zastawkę serca; inni, że jego kształt wzorowany był na buławie, tradycyjnej broni i symbolu oporu.

Ale wcale nie potrzeba monumentalnych zabytków i chwytających za serce historii, aby zauroczyć się Kruszewem. Wystarczy przejść się po jego stromych, brukowanych uliczkach, powędrować po wzgórzach, zachwycić się kwitnącymi gruszami, śliwkami i figami.

Północna Macedonia – zwiedzanie Parku Narodowego Mavrovo

To największy z trzech parków narodowych Macedonii Północnej. Położony na zachodzie kraju zajmuje powierzchnię około 780 km2 i charakteryzuje się głębokimi kanionami, jeziorami i gęstymi lasami, obfitującymi w różnorodną przyrodę. Park, jezioro i region zostały nazwane na cześć miejscowości Mavrovo.

Niedaleko niej trafić można na zatopiony kościół. Jeśli przypływ jest niski, istnieje możliwość wejścia do środka i zwiedzenia wnętrza. Trawiasta przestrzeń przed kościołem jest idealna do podziwiania zachodu słońca lub robienia długich zdjęć poklatkowych.

Będąc tu możesz wybrać się też na podziwianie zachwycających panoram jeziora Mavrovo lub odwiedzić lokalnych pasterzy, którzy wybrali sobie tereny Parku Narodowego Mavrovo na miejsce wypasu kóz i owiec i spędzają na górskich łąkach cały sezon letni.

Kraina jezior, czyli przyrodnicze atrakcje Macedonii Północnej

Jezior w Macedonii nie brakuje. Wspomniane tu już: Ochrydzkie, Matka, Mavrovo lub Debar – każde warte jest zobaczenia. Obok Ochrydy trafić można również na jezioro Prespa. Piękny widok na nie rozpościera podczas przejazdu przez góry Galičica. Jezioro jest bardziej dzikie niż Ochrydzkie i podzielone pomiędzy Macedonię, Grecję i Albanię. Wiosną można tu spotkać… pelikany.

Z kolei jedno z najbardziej malowniczych, górskich jezior, położone jest na uboczu miejscowości Berovo, w gęstym sosnowym lesie. Warto tam jechać, zrelaksować się po wycieczce, pooddychać świeżym górskim powietrzem i rozkoszować się jednym z najbardziej uroczych panoramicznych widoków.

Nieodkryta Północna Macedonia – co warto zobaczyć, aby poczuć bałkański klimat?

Polacy uwielbiają spędzać wakacje na Bałkanach. Jeśli szukasz mniej popularnych destynacji, pełnych atrakcji, ale bez tłumów turystów, to zaplanuj wycieczkę do Macedonii Północnej. Ta jeszcze nieoszlifowana perła Bałkanów, to mały kraj, który ma wiele do zaoferowania. Bez względu na to, czy preferujesz zwiedzanie zabytków, górskie wędrówki czy nawiązanie relacji z gościnnymi Macedończykami i poznanie ich kraju poprzez kulturę.

Zabytki Macedonii Północnej to znacznie więcej niż monumentalne budowle, pomniki i cerkwie. Sama przyroda wprawia w osłupienie, a uczestnictwo w lokalnych zwyczajach pozwala zamienić zwiedzanie na doświadczanie. A jeśli jesteś już na Bałkanach, to warto odwiedzić pobliską Czarnogórę!