Stolica Uzbekistanu, Buchara, Samarkanda… Co warto zobaczyć w Uzbekistanie?

Strona główna Blog Miejsca Niszowe podróże Stolica Uzbekistanu, Buchara, Samarkanda… Co warto zobaczyć w Uzbekistanie?

Uzbekistan, znany jako Perła Jedwabnego Szlaku, ma dwa kontrastujące ze sobą oblicza. Pierwsze – baśniowe, jak z Krainy Tysiąca i Jednej Nocy. Drugie – posępne, widziane nad brzegami wysychającego Morza Aralskiego. Oba przyciągają podróżników tak samo. Co warto zobaczyć będąc w Uzbekistanie? Stolica Uzbekistanu, Samarkanda, Buchara, zabytki takie jak mozaikowe medresy – jakie jeszcze atrakcje Uzbekistanu wprawiają podróżnych w osłupienie? Przed Tobą garść ciekawostek o Uzbekistanie – kraju, w którym perełkami architektury są nie pojedyncze budowle, a całe miasta.

Uzbekistan – kiedy jechać?

Fenomenalny Uzbekistan. Wycieczka do kraju kontrastów

Architektura Uzbekistanu zadziwia pałacowym przepychem czy wzniosłymi, obronnymi budowlami. A z drugiej strony epatuje skromnością glinianych domków w miasteczkach, takich jak Sukok. Z kolei Taszkent – stolica Uzbekistanu – to jedno z najbardziej nowoczesnych miast w Azji Centralnej. Szklane biurowce, stacje metra przypominające te moskiewskie, a na tym tle XVI-wieczny kompleks Hazrati Imam.

Jednak kontrasty w Uzbekistanie sięgają o wiele dalej…

Wysychające Jezioro Aralskie –  największa katastrofa ekologiczna ubiegłego wieku

Nie bez powodu mieszkańcy Uzbekistanu mówią o nim Morze Aralskie. Kiedyś czwarte na świecie największe jezioro, dziś pustynia. Jak do tego doszło? Decyzja władz ZSRR, które postanowiły uczynić z Uzbekistanu imperium bawełny, doprowadziła do jednej z największych katastrof ekologicznych w dziejach ludzkości.

Politycy zainwestowali w gigantyczne plantacje bawełny na pustyniach Kyzył-kum oraz Kara-kum. W błyskawicznym tempie zaczęto budować kanały nawadniające, przecinające pustynie. Od samego początku popełniono sporo błędów. Kanały źle zaplanowano, źle uszczelniono. Wskutek tego aż 70% wody z Amu Darii i Syr Darii wsiąknęło bezpowrotnie w glebę – nie dotarły do upraw ani do Morza Aralskiego.

Widok wyschniętego morza, ciągnący się tysiącami kilometrów, przywodzi na myśl postapokaliptyczny krajobraz, jałową scenerię z filmu Mad Max. Wysychające jezioro pełne jest skorodowanych wraków statków i łodzi.

Jeszcze w latach 60. zajmowało obszar około 68,5 tysiąca km². Przez zaledwie 40 lat powierzchnia Morza Aralskiego uległa zmniejszeniu aż o 90%! Z powierzchni zniknęło 140 gatunków zwierząt. Nie ma już ani jednego geparda ani tygrysa.

To żywy przykład na to, do czego prowadzi działalność człowieka ukierunkowana na zysk finansowy.

Jezioro Aralskie, nazywane zieloną wyspą Azji Środkowej, stanowiło centrum życia dla mieszkańców Uzbekistanu. W jego okolicach rosło aż 90% regionalnych lasów i żyło ponad 170 gatunków zwierząt. Dzięki Aralowi i rzekom, które go zasilały, w Uzbekistanie panował klimat umiarkowany, a mieszkańcy żyli z rybołówstwa i rolnictwa. Ludzie spokojnie mogli utrzymywać się z plonów morza. Sam port Moynak zapewniał dziennie 160 ton ryb!

Zagadkowy Uzbekistan – co warto zobaczyć?

Uczestnicy wypraw do Uzbekistanu nie mogą liczyć na brak atrakcji. Wyobraź sobie, że spędzasz urlop w Uzbekistanie, mając do wyboru aż 7 tysięcy zabytków z różnych epok, lokalne bazary, miasto Muynak, księżycowe pustynne krajobrazy, parki narodowe… W naszym zestawieniu atrakcji w Uzbekistanie nie zabraknie też miejsc niedostępnych dla regularnych turystów.

Taszkent – stolica Uzbekistanu

Stolica Uzbekistanu zachwyca przepychem i zadziwia reliktami z czasów sowieckich, jak chociażby wciąż czynny Hotel Uzbekistan. Wycieczki turystów zatrzymują się przy Skwerze Timura i placu Niepodległości. Łączy je park, w którym znajduje się 7-metrowy pomnik Amira Timura. Zresztą wizerunek władcy zastąpił pomniki Lenina i znajduje się niemal wszędzie. W okolicy znajdziesz też sporo muzeów i deptak pełen restauracji i sklepów.

Sercem miasta jest bazar Chorsu (Czorsu) leżący w jego starej części. To wyjątkowe miejsce na zakupy w Uzbekistanie. Przywodzi na myśl czasy handlu wokół stadionów czy wprost z ulicy. Łatwo go rozpoznać po niebieskiej kopule, ufundowanej przez Rosjan. Warto udać się na degustację i zakup lokalnych produktów. A przy okazji zaobserwować niecodzienne dla nas zwyczaje mieszkańców Uzbekistanu, np. kupowanie na wagę ugotowanego makaronu.

Uwagę przykuwa szkoła koraniczna – Medresa Kulkedasz z XVI wieku. Jednak to tylko namiastka uzbeckich perełek architektury. Co ciekawe, w czasach sowieckich budynek pełnił funkcję muzeum ateizmu.

Bardziej zjawiskowo wygląda Meczet Hazrati Imam. Słynne, turkusowe kopuły, madrasy z portalami, mała biblioteka i mauzoleum to jedne największych atrakcji turystycznych Uzbekistanu. We wspomnianej bibliotece przechowywane są cenne relikwia – włos proroka Mahometa i jedna z najstarszych ksiąg Koranu. Przed meczetem roztacza się rozległy plac, na którym beztrosko bawią się dzieci, a mieszkańcy odpoczywają na ławkach.

Warto spróbować, jak smakuje płow – pilaw po uzbecku, popularna potrawa dla krajów Azji Centralnej. To nic innego jak ryż z mięsem, marchwią, cebulą i innymi dodatkami.

Okazja na skosztowanie lokalnego przysmaku nadarza się m.in. w Środkowoazjatyckim Centrum Płowu. Na świeżym powietrzu w wielkich kotłach gotuje się kilogramy ryżu. Mieszkańcy Taszkientu i turyści ustawiają się w kolejce. Niektórzy zabierają płow na wynos. Inni spożywają we wnętrzu Centrum, nad którym dumnie wiszą kryształowe żyrandole.

Wrażenie robi również metro w Taszkencie. W latach 60. zniszczone przez trzęsienie ziemi, zostało odbudowane wraz z częścią miasta przez planistów z ZSRR. Stacje pełnią rolę schronu przeciwatomowego, a wyglądem przypominają metro moskiewskie i petersburskie. Z sufitu zwisają wielkie żyrandole, ściany zdobią socrealistyczne mozaiki i złote świeczniki. Do 2018 r. obowiązywał zakaz fotografowania metra. Ciekawą stacją jest Kosmonavtlar, poświęcona pamięci średniowiecznych astronomów i XX-wiecznych kosmonautów.

Dwie godziny od stolicy Uzbekistanu mieści się Park Narodowy Ugam-Chatkal z widokiem na szczyt Wielkiego Chimgana. To miejsce zachwyci miłośników rzadkich gatunków, takich jak kozły syberyjskie i lamparty śnieżne. Spełni też oczekiwania zainteresowanych pieszymi lub konnymi trekkingami, wspinaczką i narciarstwem.

Po drodze do parku znajduje się piękne jezioro Charvak, otoczone zielonymi zboczami gór. To ulubiona destynacja mieszkańców na wakacyjne wycieczki po Uzbekistanie.

Przyroda Uzbekistanu – park narodowy w górach Zaamin

Jeśli zapytasz Uzbeka o najpiękniejszy przyrodniczy zakątek Uzbekistanu, to spore szanse, że wskaże właśnie ten park. A co sprawia, że przyroda tam onieśmiela? 100-metrowy wodospad Sharilak, jałowcowe lasy, sady owocowe, łąki alpejskie, bystre rzeki, majestatyczne czterotysięczniki i wąwozy, na których odnaleziono ślady dinozaurów.

Samarkanda – zabytki perełki architektury

Do wybudowania Samarkandy wynajęto najlepszych rzemieślników i artystów. Wystarczy spojrzeć na plac Registan i medresy, aby dostrzec świetność tego miasta. Szczególnie sklepienie północnej części Registanu robi oszałamiające wrażenie. Turyści określają Registan mianem najpiękniejszego miejsca na Jedwabnym Szlaku.

Mając szczęście można załapać się na mapping, czyli interaktywny spektakl wyświetlany na fasadzie medresy Tilla-Kari.

Ceramiczne mozaiki i turkusowe kopuły przenoszą turystów do krainy opowieści Szeherezady. Kompleks cmentarny Szah-i Zinda, mauzoleum Gur-e-Amir i Ruchabad z XIV w., to poza Registanem, jedne z najlepszych dzieł architektury islamskiej. Mozaiki i wykładane złotem ściany przyprawiają o zawrót głowy – to trzeba zobaczyć na własne oczy, bo żadne zdjęcia tego nie oddadzą!

Zabytki w Samarkandzie pochodzą jeszcze z czasów panowania Timura i jego synów.

Jednak prawdziwy Uzbekistan kryje się gdzie indziej. Wystarczy udać się na lokalny bazar w Samarkandzie, aby doświadczyć uzbeckiego kolorytu, zagubić się w barwnych uliczkach, poczuć orientalne aromaty, historię, esencję i kulturę Uzbekistanu.

Miasto Muynak – kiedyś największy port nad Morzem Aralskim

Miejsce niedostępne dla niezorganizowanych turystów. Przedsmak wyprawy nad Morze Aralskie. Port w Muynak upadł po tym, jak doprowadzono Aral do katastrofy ekologicznej. Dziś to cmentarzysko statków w Uzbekistanie przyciąga podróżników, którzy chcą na własne oczy zobaczyć opuszczone miasto rybackie na środku pustyni.

Widok z molo na wraki trawlerów rybackich i pasące się obok wielbłądy wprawia w osłupienie.

Urga –  rybacka wioska nad dawnymi brzegami Aralu

Urga to stara, opuszczona osada, zamieszkiwana kiedyś przede wszystkim przez Rosjan i co ciekawe – przez Polaków. Kiedy Morze Aralskie wyschło mieszkańcy opuścili wioskę. Zostało ich zaledwie czterech. Wizyta w Urdze to okazja do wysłuchania opowieści niewielkiej społeczności rybaków. Tych, którzy żyli z rybołówstwa i na własne oczy widzieli, jak centrum ich społeczności zamienia się w pustynię.

Buchara – zabytki z listy dziedzictwa UNESCO

Choć wyprawy z Soul Travel skupiają się na doświadczaniu, a nie zwiedzaniu, to podróż do Uzbekistanu uwzględnia zachwycające zabytki. Buchara, pełna meczetów i medresów, daje się zapamiętać jednak przede wszystkim przez Arkę – kamienną, XV-wieczną fortecę. Pierwsze umocnienia fortecy Ark powstały w V wieku. Swoją funkcję pełniła aż do czasów podbicia Emiratu Buchary przez Rosjan w 1920 roku. Wcześniej fortecę zdobyły wojska Czyngis Chana.

Bucharę cenimy też za kameralność. „Zgubienie się” w jej uliczkach to sama przyjemność. W zaułkach dostrzeżesz rodzinne warsztaty, klimatyczne domostwa, mieszkańców popijających herbatę z czajchanu. A nagle skierujesz wzrok w stronę monumentalnej medresy Mir-i Arab z początku XVI w.

Miasto Buchara jest jednym, wielkim zabytkiem – mauzoleum Ismaila Saimonida, meczet Bala Chauz, kompleks Poli Kaljan czy XV-wieczny hamman, w którym relaksujemy się podczas wyprawy do Uzbekistanu.

Minaret Kalyan w Bucharze, nazywany „wieżą śmierci”, to najwyższa z wież w Azji Centralnej.

Warta uwagi jest żydowska część Buchary, a w niej między innymi:

• dom Mubinjona (więcej o nim dowiesz się z książki „Morze (może) wróci” Bartka Sabeli)
• niewielka synagoga
• galeria sztuki
• warsztat wytwarzający tradycyjne bucharskie lalki

Będąc w Bucharze zatrzymaj się w restauracji Adras. Znajduje się ona w XIX-wiecznej kamienicy. Zarówno wystrój, jak i lokalne uzbeckie potrawy robią wrażenie.

Chiva – Uzbekistan sprzed lat wciąż żywy

Chiva (Cziwa, Khiva) to kolejna perła architektury, przez którą ponad 2 tysiące lat temu wiodły karawany kupców. Do dziś zachowana w stanie sprzed kilkuset lat, nie bez powodu znajduje się na liście cudów UNESCO. Niektóre filary meczetów mają więcej niż tysiąc lat.

Od oglądania misternych baszt, bram, murów obronnych, medresów, meczetów i minaretów potrafi rozboleć szyja.  To miasto artystów i rzemieślników, mistrzów ceramiki i rzeźbiarzy. Zwykłe pomieszczenia zaskakują rzeźbionymi kasetonami i bogato zdobionymi sklepieniami.

Najbardziej spektakularne zabytki w Chivie to:

• rezerwat Iczan Kala
• minaret Kalta Minor
• meczet Juma (213 ręcznie rzeźbionych kolumn)
• Kuhna Ark (rezydencja chanów)

Specjalnością kulinarną Chivy są dania z zielonym makaronem. Tego przysmaku spróbujesz między innymi w restauracji Khorezm Art.

Wyprawa do Uzbekistanu z Soul Travel

Uzbekistan to nie tylko feeria kolorów, bogato zdobione meczety i orientalna baśniowość. Doskonale wiedzą o tym Bartek Sabela i Katarzyna Mazurkiewicz, którzy prowadzą autorskie wyprawy do Uzbekistanu z Soul Travel.

Jeśli chcesz poznać przed podróżą prawdziwy Uzbekistan, oglądnij spotkanie online z Bartkiem.

Opinie czytelników