
Kuchnia gruzińska – poznaj jej smaki. Podróż kulinarna do Gruzji

Hanna Zaborska
RedaktorkaMarketing managerka. Czuwa nad realizacją strategii contentowej. W podróżach ceni przede wszystkim dobre towarzystwo i bliskość przyrody.
Jaka jest kuchnia gruzińska? Czy warto wybrać się na wycieczkę do Gruzji, również pod względem kulinarnym? Sprawdź, jakie potrawy zaliczają się do najlepszych dań kuchni gruzińskiej. To domowa kuchnia, która nie ulega modom. Prosta, smaczna, w niezmiennej formie od lat. Zapraszam do stołu – rozsmakuj się przed wyjazdem. Gmertma gaamot (smacznego)!
Gruzińska uczta (supra) – tradycja nie tylko kulinarna
Zanim poznasz dokładniej gruzińskie specjały i rozszyfrujesz wszystkie nazwy dań, zwróć uwagę na obyczaje, panujące przy stole.
Wyobraź sobie, że jesteś gościem w darbazi, czyli tradycyjnym gruzińskim domu. Siedzisz przy suto zastawionym stole. Przed Tobą chaczapuri ociekające serem, pikantny aromat placka fasolowego przyjemnie drażni nozdrza, a w kubdari grubą warstwę jagnięciny przykrywa cienkie jak pergamin ciasto. W glinianym dzbanie stoi wino – wyrabiane na dzikich drożdżach, bez siarkowania. Gospodarz (tamada) czeka na wznoszenie toastu za toastem. Ty nie możesz się doczekać aż zakosztujesz lokalnych specjałów. Ślinka cieknie…
Ale supra, czyli gruzińska biesiada, to znacznie więcej niż wspólne spędzanie czasu przy stole. A jej aspektem robiącym największe wrażenie wcale nie jest wyłącznie aspekt kulinarny… Supra wzrusza, uczy, bawi i uwrażliwia na świat. To tradycyjny rytuał, który syci ciało i ducha. Wiesz, że został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO?
Gruzja to kraj gościnnych ludzi, dla których gość jest darem od Boga. Podzielą się ostatnim kawałkiem mięsa, przyniosą ostatni bukłak wina z ciężko dostępnego dla nich szczepu. Dlatego korzystanie z gruzińskiej gościnności powinno odbywać się z poszanowaniem sytuacji gospodarzy.
Czytaj też: Jesteś gościem w podróży? Szanuj lokalną kulturę i zwyczaje
Jak przeżyć niezapomnianą przygodę w Gruzji, zacieśnić więzi międzyludzkie i doświadczyć cennych tradycji z poszanowaniem mieszkańców? Jak podróżować po Gruzji własnym autem?
O tym opowiadają Renata i Bartek Sabelowie, który wyruszyli w podróż poślubną do Gruzji:
Różnorodna Gruzja – podróż do krainy smaków
Zróżnicowany klimat Gruzji zapewnia warunki do uprawy rozmaitych roślin. W kuchni gruzińskiej królują soczyste pomidory, bakłażany i papryka. Nie braknie też roślin strączkowych (szczególnie czerwonej fasoli) i aromatycznych ziół, takich jak: kolendra, rozmaryn, szafran czy estragon. Większość potraw gruzińskich jest bardzo obficie przyprawiona, w szczególności kolendrą.
Owoce również dojrzewają w pełnym słońcu Gruzji. Smakiem kuszą dorodne figi, cytrusy, winogrona, arbuzy i melony.
Na górskich terenach kwitnie produkcja serów i hodowla baraniny – najbardziej popularnego mięsa w tych rejonach. Dlatego kuchnia gruzińska zadowoli zwolenników dań roślinnych, jak i mięsnych. A smak posiłków podbije wyborne wino z miejscowych winorośli – niezbędnik na każdej tradycyjnej biesiadzie gruzińskiej (suprze).
Jeśli planujesz wyjazd do Gruzji, dowiedz się, z czego słynie gruzińska kuchnia. Zapraszam na ucztę!
Kuchnia gruzińska: przyprawy i sosy – fuzja aromatów
Przyprawy i aromatyczne sosy to mocna strona potraw gruzińskich. Najbardziej popularne to:
- adżika – pasta dla amatorów ostrych smaków, składa się z czerwonej papryki z dodatkiem ziół, czosnku oraz soli
- saciwi – pasta orzechowa z suszonymi pomidorami, czosnkiem, octem i pieprzem cayenne
- tkemali – śliwkowy sos z dodatkiem specjalnych przypraw
Potrawy gruzińskie i sosy wzbogaca się specjalną mieszanką przypraw, zwaną chmeli suneli. To głównie suszone zioła, kozieradka, cząber, szafran, mięta, ostra papryka, liść laurowy i majeranek.
Specyficzną przyprawą jest również utsho suneli na bazie błękitnej kozieradki, która z czasem uwalnia swój aromat.
Kuchnia gruzińska i jej klasyka – chinkali
Zaczniemy od popularnej w Polsce potrawy, czyli chinkali. To pieróg faszerowany mięsem, zwykle baraniną z wieprzowiną. W trakcie gotowania wytrąca się bulion, który zostaje w środku. Dorzuca się cebulę i… już! Gruzińskie pierogi nie bez powodu mają kształt sakiewki zakończonej ogonkiem. Spożywa się je rękoma, łapiąc za ów ogonek i przechylając chinkali do góry nogami, aby je nadgryźć, po czym wysączyć bulion ze środka i zjeść resztę ciasta, poza ogonkiem.
Tradycyjne chinkali jest z mięsem, ale można spotkać też wersje z ziemniakami, pieczarkami lub serem (na słodko). To danie jest godnym ambasadorem Gruzji!
Sztandarowy gruziński placek, czyli chaczapuri
Być może ta potrawa kuchni gruzińskiej również nie jest dla Ciebie zaskoczeniem. Chaczapuri to drożdżowe placki ze słonym serem Suluguni, nazywane serowym chlebem. Bardzo syte! Występują w kilku wariantach:
- chaczapuri adżarskie – klasyk w kształcie łódki, w środku ser i jajko z płynnym żółtkiem, polecam oderwać kawałek ciasta i wymaczać w nadzieniu
- lobiani – chaczapuri z fasolą, popularne w regionie Raczy
- kubdari – chaczapuri z siekanym mięsem, potrawa z regionu Swanetii
- chaczapuri imeretyńskie – okrągły placek z zapiekanym w środku serem
- chaczapuri megrelskie – placek podobny do imeretyńskiego chaczapuri, ale na wierzchu również ma ser
Który wariant polubi się najbardziej z Twoim podniebieniem?
Kuchnia gruzińska: zupy czyli musi być gęsto!
Gruzini lubią syte, gęste od składników i dobrze przyprawione zupy. Po takiej zupie „na bogato” trudno zmieścić drugie danie. To potrawy wspaniale rozgrzewające po górskich aktywnościach na szlakach Kaukazu. Poznaj tradycyjne gruzińskie zupy, przypominające konstystencją m.in. polskie leczo czy gulasz, ale zaskakujące smakiem.
- charczo – gęsta jak gulasz, zupa wołowa (używa się do niej też jagnięciny i wieprzowiny) z mięsnymi pulpetami, doprawiona migdałami, orzechami i przyprawą chmeli suneli
- lobio – zupa fasolowa, a raczej potrawka przypominająca konstystencją fasolkę po bretońsku. Kucharz ma dowolność w doborze pozostałych składników, ostrości, jak i konstystencji lobio. Często sięga po cebulę, czosnek, kolendrę i orzechy włoskie.
- czichirtma – rosół po gruzińsku, podawany z ugotowanym kurczakiem, jajkiem, cebulą i kolendrą
- adżabsandali – gruzińskie leczo, przygotowywane z bakłażana, cukinii, ziemniaków, papryki, pomidora i cebuli
Bakłażan w roli głównej, czyli badridżiani
Kuchnia gruzińska nie obejdzie się bez bakłażana. Badridżiani to bardziej przekąska, podawana najczęściej na zimno. Na smażone plastry bakłażana nakłada się pastę orzechową z kolendrą i zawija.
Co zjeść w Gruzji na ciepło? Czkmeruli
To najczęściej udka z kurczaka w aromatycznym, mleczno-czosnkowym sosie. Mięso wręcz rozpływa się w ustach. Czkmeruli serwuje się z pieczonymi ziemniakami bądź puree i podaje w glinianym półmisku.
Kuchni gruzińskia i jej bestseller: odżahuri (ojakhuri)
Wieprzowina pieczona w winnym sosie, wraz z ziemniakami i cebulą, czasem też papryką. Porządnie doprawiona przyprawami, wśród których prym wiedzie oczywiście kolendra. Potrawa podawana jest w glinianych naczyniach.
Gruzińska mamałyga (gomi) – brzydkie, ale dobre
Wizualnie to danie kuchni gruzińskiej nie zachęca do konsumpcji. Warto jednak względy estetyczne odłożyć na bok. Mamałyga z kaszy kukurydzianej z serem, przygotowywana na żywym ogniu, wyśmienicie smakuje z zupą charczo.
Wegetariańska sałatka gruzińska
Tak, jak Grecy podają niemal do wszystkiego sałatkę grecką, tak i Gruzini mogą poszczycić się swoją warzywną sałatką. Znakomitej jakości składniki gwarantują, że mimo prostoty, to danie jest pyszne. A w roli głównej wyłącznie: pomidory, ogórki, cebula i pietruszka (bądź kolendra) z pastą z orzechów włoskich. Sałatkę gruzińską można zagryźć tradycyjnym pieczywem prosto z pieca, czyli płaską i długą bagietką, zwaną tonis puri.
Jako sałatkę spotkasz też często połączenie bakłażanów z papryką, ogórkiem i cebulą.
Kuchnia gruzińska: a co na deser?
Do szczęścia wiele nie trzeba! Sięgnij po słodkie bakalie i skąpane w słońcu owoce, takie jak: granaty, melony, arbuzy, winogrona czy karalioki (kaki). Ciekawym gruzińskim deserem jest czurczchela – zadziwiające wyglądem słodycze, to po prostu orzechy nawleczone na nitkę, w polewie z mąki i soku z winogron. Zaskakują też gruzińskie lody o smaku… wina! Dostępne są m.in. w Tbilisi.
Słodyczami o specyficznym wyglądzie są też tklapi. Przypominają papę z dachu. Tymczasem to sprasowane owoce (jabłka, winogrona, dereń, żurawina). Owocowy mus rozprowadza się na płaską powierzchnię, po czym rozwałkowuje i zostawia na słońcu przez tydzień. Potem dodaje się mąki, aby deser się nie kruszył.
Co do picia? Gruzińskie napoje i alkohole
Gruzińska lemoniada odstrasza zielonym kolorem, bo nie kojarzy się zbyt smacznie. Ale to tylko pozory. Najsmaczniejsze są lemoniady z jabłek, brzoskwiń, wanilii i winogron. Ale z tych ostatnich produkuje się znacznie bardziej kultowy napitek – wino, którym Gruzja stoi.
Gruzini szczycą się, że to w ich kraju powstało pierwsze wino. I kto wie, ile w tym prawdy. W końcu produkcja gruzińskiego trunku sięga 700 lat p.n.e. A wszystko wydarzyło się przed przypadek. Pozostawiony sam sobie sok z winogron zmienił się w alkohol i tak posmakował Gruzinom, że produkują aż 50 odmian!
Koneserom mocniejszych trunków zasmakuje koniak lub czacza (chacha) – destylat z wytłoków winogronowych o mocy 40-70%. Warto raczyć się nim z umiarem, aby przywieźć z podróży do Gruzji wspomnienia, a nie wyłącznie ból głowy. Na szczęście gruzińskie toasty wznosi się tylko winem. Gdyby jednak toastów było zbyt wiele, to na ratunek spieszy woda Borjomi – wysokozmineralizowana woda wydobywana z gór albo świeżo wyciskany sok z granatów.
W jakie kulinarne atrakcje obfitować będzie Twój wyjazd do Gruzji?
źródła:
- Akademia Smaku, Kuchnia gruzińska [online], www.akademiasmaku.pl/artykul/kuchnia-gruzinska,160, dostęp: 22.04.2022
- Bartekwpodróży.pl, Gruzja – wszystko, co WARTO wiedzieć przed podróżą do Gruzji w 2022 r. [online], www.bartekwpodrozy.pl/gruzja-co-warto-wiedziec, dostęp: 22.04.2022
- Fly me to the spoon, Co zjeść w Gruzji – kuchnia gruzińska i dania, których trzeba spróbować! [online], www.flymetothespoon.com/co-zjesc-w-gruzji-kuchnia-gruzinska-i-dania-ktorych-trzeba-sprobowac, dostęp: 22.04.2022
-
Hanna Zaborska
RedaktorkaMarketing managerka. Czuwa nad realizacją strategii contentowej. W podróżach ceni przede wszystkim dobre towarzystwo i bliskość przyrody.
Podobne artykuły
Polecane wyprawy
Wyjątkowe wyprawy poza utartymi szlakami, warsztaty fotograficzne w klimatycznych miejscach i podróże w rytmie slow, które celebrują lokalne tradycje.